Eqraft zet koers richting de aardappelmarkt

Door Pieter Boekhoudt en Peter de Craemer, AGF Publishers, gepubliceerd in Primeur magazine, augustus 2025.

“Eqraft is vooral bekend als machinebouwer en tevens totaal project-integrator in de uienindustrie. De aanpak leent zich echter ook uitstekend voor de aardappelmarkt,” aldus Hermen de Jong en Tiemen Markerink van de salesafdeling. De eerstvolgende ambitie: een geavanceerde optische sorteermachine, specifiek voor aardappelen. Geen kleine stap, maar wel een logische.

Eqraft heeft zich de afgelopen jaren sterk ontwikkeld in de uiensector. Naast losse machines leveren ze complete verwerkingslijnen, van ontvangst tot verpakking, inclusief optische sortering. “Inmiddels draaien onze machines wereldwijd, van Noord-Amerika en Europa tot Australië en Nieuw-Zeeland,” vertelt Tiemen. “Die ervaring hebben we de voorbije jaren gebruikt als springplank voor de aardappelindustrie. Heel veel van de standaardmachines voor uien, die we gebruiken als puzzelstukjes in een fabriek, hebben we inmiddels ook al toegepast in die branche.”

“De aardappelmarkt vroeg er eigenlijk zelf om,” aldus Hermen. “Klanten die onze technologie in de uien kenden, vroegen of we zoiets ook konden ontwikkelen voor aardappelen. En eerlijk gezegd: voor alles in de keten hadden we al machines. Van transportbanden, reinigingsmachines, borstelmachines, egelbanden, bunkers en kistenvullers tot wegers en verpakkers; behalve een sorteermachine.”

Nieuwe machine, blanco blad

Een bestaande uiensorteerder even aanpassen bleek niet zo eenvoudig. “We hebben wel wat testen gedaan met aardappelen op onze uiensorteermachine,” zegt Hermen. “Maar al snel bleek dat we echt met een leeg vel papier moesten beginnen. De aardappel is een ander product, met andere eisen.”

Het ontwerp van de nieuwe optische sorteermachine, die de schudsorteerder overbodig moet maken, richt zich op individuele knollen. Net als bij uien wordt op stukniveau gekeken naar kleur, gewicht, maat en vorm. “Met een optische machine kun je de verhoudingen tussen lengte en vierkantsmaat beter meten. Dat kan heel interessant zijn voor de pootgoedmarkt en de frietindustrie,” legt Tiemen uit. Daarnaast krijgt kwaliteit de volle aandacht, extern en intern. “Juist dat laatste is de grootste uitdaging,” zegt Tiemen. “Hoe kijk je ín een aardappel? Er zijn technieken, maar die echt betrouwbaar krijgen, dat is ons doel.”

De aardappel volledig in beeld krijgen

Om tot een werkende oplossing te komen, is Eqraft bezig met meerdere proof of concepts. De machine moet onder meer het droge stofgehalte kunnen meten en interne gebreken als roest of blauwe plekken kunnen herkennen. Daarbij wordt veel getest met verschillende methodes om de aardappel volledig in beeld te krijgen. “Moet je hem draaien? Rollen? Hoe maak je foto’s van alle kanten?” vraagt Hermen zich hardop af. “Bij uien leggen we ze stil, draaien ze om en maken dan opnieuw foto’s. Maar het omgooien van een aardappel, die vaak langwerpig is van vorm, is toch iets anders.”

Sorteren op stukniveau vereist een proces van verenkelen: het apart aanleveren van iedere aardappel. “Dat heeft effect op je capaciteit,” zegt Tiemen, “maar het levert ook voordelen op als minder val- en stootschade, een enorme hoeveelheid data en een zeer nauwkeurig sorteerresultaat. Bovendien stellen wij een cupvulling van minimaal 75% als doel; dan mag de machine ook iets duurder zijn.”

“Bij schudsorteren raken aardappelen beschadigd door het schudden en vallen, maar voor de retail wordt het steeds belangrijker dat aardappelen onbeschadigd in de zak zitten. Daarbij sorteert een machine consistenter dan mensen aan de band.” Ook voor de verwerkende industrie is dit een plus. “Als je input beter is, hoef je aan de outputkant minder weg te gooien,” legt Hermen uit. “Een groene aardappel levert uiteindelijk een groen frietje op. Dat wil je niet.”

Data is het nieuwe goud

“Bovendien zien we de laatste jaren dat het verkrijgen van data steeds belangrijker wordt in een productielijn,” voegt Hermen toe. “Waar enkele jaren terug nog alleen de capaciteit in tonnen per uur of aantal kisten per dag van belang was, en later het aantal kisten in een maat, of het gewicht van de tarrastroom, worden nu de individuele productdata steeds waardevoller.”

Optisch sorteren met een cupsorteerder voorziet in data van iedere individuele aardappel of ui. “Koppelingen met een ERP-systeem of MES-laag worden zo eenvoudiger, net als het optimaliseren van de flow. Ook inzage in de productie, traceability en kwaliteitsafrekeningen wordt nu vereenvoudigd,” geeft Hermen aan. Voor de hand ligt dat in de komende jaren ook de koppeling naar de teelt en bewaring gemaakt zal worden. “Er rijden al zoveel camera-gestuurde machines door de velden. Deze data zullen steeds verder ontleed en gekoppeld worden verderop in het proces, om zo een steeds voorspelbaardere productie en uiteindelijk dus voorspelbaardere markt te krijgen.”

De ideeën worden ondertussen concreet. Eqraft werkt aan een prototype met zes sporen dat binnen een jaar in een schuur moet draaien. Afhankelijk van het formaat van de aardappelen moet dat model 15 à 20 ton per uur kunnen verwerken voor tafelaardappelen, en 25 à 30 ton voor de frietindustrie.

Integratie als kracht

Wat Eqraft uniek maakt, is hun rol als totaalintegrator. Ze leveren niet alleen machines, maar optimaliseren hele fabrieksprocessen. “Vaak zie je dat een fabriek historisch is opgebouwd,” zegt Tiemen. “Eerst de ontvangst, dan de sortering, en later weer een stukje verpakking. Dat leidt tot kriskras logistiek.” Eqraft streeft naar fabrieken waar het hele traject — van lossen tot laden — automatisch verloopt. Minder handjes, meer rust in het proces. “In Amerika doen we veel met kist handling,” vertelt Hermen. “Dat betekent: rollenbanen, liften, draaitafels, kisten vullen en legen. Daardoor heb je minder heftrucks nodig, minder chauffeurs, minder onderhoud, minder opleidingen, minder certificaten en is er minder risico op menselijke fouten en schade.”

Dat maakt dat de investering in een machine zich niet alleen terugbetaalt in arbeidsbesparing. “Het gaat erom wat je verder wint: minder claims, hogere kwaliteit, betere prijs voor je product,” zegt Tiemen. “In Canada hebben we een klant die met onze uiensorteerder van 5% interne rot naar minder dan 2% ging. Hierdoor ontvangen ze geen claims meer van de eindklant; dat scheelt serieus geld.”

Elke klant krijgt maatwerk. Hoewel zes sporen de standaard lijkt te worden voor de nieuwe aardappelsorteerder, varieert de rest. “De ene klant wil drie exits, de andere twintig. Dat kunnen wij bouwen; die flexibiliteit is onze kracht,” besluit Hermen.