“Optisch uien sorteren steeds normaler”

Interview: Petra Vos | Publicatie: Boerderij.nl, 19 mei 2020

Na een roerige periode rondom het faillissement heeft Eqraft afgelopen jaar in alle rust projecten hersteld en vertrouwen opgebouwd. "Als de uienfabriek van MSP klaar is, hebben we een prestatie geleverd om trots op te zijn", aldus commercieel directeur Rutger Keurhorst.

Keurhorst spreekt over Eqraft 1 en Eqraft 2. Daarmee bedoelt hij de periode voor het faillissement in januari 2019 en de periode erna. Het faillissement was een paar weken lang het meest besproken onderwerp in de uiensector. “De emotie die toen heerste, wil ik eruit houden”, zegt Keurhorst een jaar later, terugblikkend en zeker ook vooruitkijkend, stellig.

Levering machines

Eqraft levert machines aan hoofdzakelijk uienverwerkers, maar ook aan bedrijven in de aardappelsector en verwerkers van bulkproducten. De ‘uienfabriek van de toekomst’ van het Zeeuwse MSP Onions is het monsterproject waar, onder toeziend oog van de concurrentie, door Eqraft aan wordt gebouwd als plotseling het faillissement van de machinebouwer bekend wordt. Dat raakt velen in de uienverwerkende branche. Want wie Eqraft-machines heeft, heeft ook de bijhorende service nodig om te blijven draaien.

Een crowdfundingactie van een hele reeks verwerkers lijkt een succes te worden, tot bekend wordt dat MSP het heft in handen neemt en zelf garant staat voor de doorstart van Eqraft. Gesproken wordt over overname, maar dat is geenszins het geval, zegt Keurhorst. “Er was een wederzijds belang om Eqraft te continueren. MSP wilde haar project af krijgen en wij wilden Eqraft nieuw leven inblazen. Dit belang is vertaald naar een gezamenlijke bv, naast de reguliere Eqraft-organisatie. Klanten bedienen met een andere klant als aandeelhouder is voor ons geen optie, zeker niet in een kleine markt als deze.” MSP Onions is inmiddels, na een jaar vertraging, ‘good to go’. Bij oplevering van het project wordt de gezamenlijke bv ontbonden.

Wat ging er mis met Eqraft? Gezegd wordt dat jullie te veel hooi op de vork hebben genomen met het grote MSP-project, de fabriek die volledig op optisch sorteren is gestoeld.

“Eqraft 1 had niet failliet gehoeven, vind ik. We hadden veel groei, veel innovatie, grote projecten. En ja, MSP is een groot project. De afzonderlijke onderdelen waren voor ons nagenoeg allemaal dingen die we al eens gedaan hadden, alleen niet op zo’n grote schaal. Wat betreft kennis en kunde zat het wel goed. Eqraft bestaat uit vaklui: mensen die de markt en de materie door en door kennen. De neuzen stonden echter niet allemaal dezelfde kant op binnen Eqraft 1. We kwamen in een spiraal terecht, een glijbaan naar de diepte. Het was niet meer te houden en explodeerde.”

Waarom lukt het met Eqraft 2 wel?

“We hebben een rollende start kunnen maken met 18 man en zo vitale kennis en kunde binnenshuis gehouden. Voor het faillissement waren het 90 medewerkers. Inmiddels is het aantal weer gegroeid van 18 naar een kleine 50. We blijven relatief klein. Zo doen we sales nu met z’n tweeën, waar we voorheen met 10 man op de weg zaten. We proberen voorzichtig en verantwoord met geld om te gaan na alles wat we hebben meegemaakt, waarin het afstemmen van de betalingstermijnen ten opzichte van de doorloop van projecten erg belangrijk is.”

“Daarnaast werken we meer gestandaardiseerd, gebruiken we nieuwe software en is zoveel mogelijk gedigitaliseerd. We kunnen niet meer blind alle wensen van de klant vervullen, maar focussen op het bouwen zoals wij het nu kunnen doen. Daar kunnen we op plannen en zo weten we welke marges we draaien.”

“De efficiëntieslag die we hebben gemaakt, proberen we vast te houden. We zijn alle in het faillissement geëxplodeerde projecten langs geweest en hebben – op 1 project na – alles zo goed mogelijk opgelost. In alle rust. Het vertrouwen is terug te winnen door te presteren, er te zijn en service te leveren. Ik denk dat we over het eerste jaar van Eqraft 2 al voorzichtig zwarte cijfers schrijven en 2020 ziet er ook goed uit.”

Hebben jullie klanten hinder ondervonden van het faillissement?

“Uiteraard, een faillissement is voor niemand goed. Los van projecten en leveringen die niet plaatsvonden, kregen we te maken met een periode van zo’n zes weken waarin de curator alle debiteurenposities en eigendomsvoorbehouden van leveranciers af wilde handelen en we dus niet bij de spullen konden komen. Letterlijk alles was afgesloten, van de verlichting tot tekenprogramma’s en licenties.”

“Zelfs de servicebussen konden de weg niet op, omdat de verzekering was gestopt. Onze eerste zorg was de verbinding met klanten weer opzoeken en vasthouden. We waren aangenaam verrast dat direct na de doorstart enkele oud-collega’s het lef hadden terug te komen om de uitdaging van de opbouw met ons aan te gaan. Het duurde een kleine drie maanden voordat alles weer een beetje liep.”

“Een bijkomstigheid was dat we direct over konden op een ERP-systeem (Enterprise Resource Planning, red.) om zo alle processen goed in kaart te hebben. Dit was altijd al de wens, maar in een lopend bedrijf met 90 man is dat veel moeilijker door te voeren dan in een ‘startup’ van 20. Het waren echt tropenweken, met soms twee stappen vooruit en weer een achteruit. Nu we een jaar verder zijn, begint de structuur meer en meer vorm te krijgen.”

Hoeveel vertraging heeft MSP opgelopen door het faillissement van Eqraft 1 en wat is de rol van het bedrijf in Eqraft 2?

“De familie Moerdijk is eind 2015 begonnen aan dit bijzondere meerjarenproject. Wereldwijd het grootste project in het optisch sorteren van uien, waarin alles op elkaar is afgestemd op de logistiek meest efficiënte wijze. Heftrucks zijn bijvoorbeeld niet nodig. De sorteercapaciteit is 60 ton per uur met tien man personeel. In een conventioneel bedrijf heb je daarvoor zestig tot tachtig man nodig. Aanvankelijk was het de bedoeling om met kerst 2018 te gaan inregelen en proefdraaien, maar dat was toen al krap. Het faillissement leidde tot nog meer vertraging. MSP is nu, in het voorjaar van 2020, min of meer klaar om met de productie te beginnen.”

“Zonder MSP was het voor ons tien keer moeilijker geweest om de doorstart te maken. Dit is een project waar veel naar wordt gekeken vanuit binnen- en buitenland. Dat tot een goed einde brengen na alle negatieve commotie zie ik echt als een teamprestatie. Ik ben er heel trots op dat het er staat en dat we het aan klanten kunnen en mogen laten zien.”

In hoeverre is optisch sorteren de toekomst voor de uiensector?

“Het is niet alleen de kwaliteitsslag die je ermee maakt, maar het is ook een antwoord op de discussie rondom flexibiliteit en personeel. Mensen willen niet meer de hele week aan een lopende band staan, daardoor stijgen personeelskosten. Met een optische sorteerlijn heb je minder handen nodig in het proces. Ook komt het tegemoet aan de wereldwijde trend naar kleinere verpakkingen en meer soorten, vormen en maten. Die vraag transformeert van 25- naar 5- tot 10-kiloverpakkingen en meer diversiteit in kleinverpakkingen. Dat intensiveert de verhandelbaarheid van het product. Met optisch sorteren kun je makkelijker aan bijzondere specificaties voldoen, zoals een bepaalde vorm, sortering, kleur en kwaliteit. En ik verwacht ook een verandering in verpakken. Papieren kleinverpakkingen, ultrasoon clippers, of losse uien; de vraag van supermarkten verandert. De automatisering zet door, want het heeft de antwoorden. Bijna alles wat je kunt bedenken, kun je maken.”

Betekent dit dat bedrijven die niet optisch sorteren op den duur niet meekomen?

“Ik verwacht dat er altijd markt blijft voor bedrijven die niet optisch sorteren. Het zal op een gegeven moment wel beperken tot markten als Afrika, waar interne kwaliteit – nu nog – minder van belang is. Je kunt het ook niet zomaar doorvoeren, het is echt een omslag in een proces. En de echte kleine sorteerbedrijven zullen vanwege de lage productiekosten altijd blijven bestaan; een vader en zoon die het ‘erbij’ doen en zeer flexibel zijn. Zo’n bedrijf kan ook eens stil liggen zonder in de rode cijfers te lopen.”

“De omslag naar optisch sorteren wordt vaak pas gemaakt bij vernieuwing van het gehele machinepark. Het past heel mooi in nieuwbouw, maar daar moet je maar net ruimte voor hebben. Daarom verwacht ik dat de komende jaren een bepaalde lichting bedrijven opstaat en hiervoor kiest. Vooral bedrijven uit de middenmoot zie ik de sprong maken. Dat kan weleens verrassend zijn. Zoals onlangs Go Products in Nagele. Zij sorteren veel voor derden en hebben de optische sorteerlijn Eqrader net aan het draaien. Dit zijn bedrijven die kiezen voor flexibiliteit en veel sorteermogelijkheden. Daarvoor gaan bepaalde veeleisende afzetbestemmingen open, zoals Aziatische landen. Als je dat wilt, dan moet je mee in deze ontwikkeling. Ik denk dat optisch sorteren steeds normaler wordt.”

Hoeveel duurder is een optische sorteerinstallatie dan een conventionele?

“Ik denk gemiddeld een keer zo duur, als je kijkt naar de aanschaf van een nieuwe installatie. Dat is puur de investering. Op langere termijn verdien je dat terug met de reductie aan personeelskosten en daarnaast de kwaliteitsslag die je maakt. Het is dus heel lastig om een totaalplaatje te schetsen. Het hangt ook af van de marktsituatie hoeveel marge je met kwaliteitsgarantie kunt maken. Vaak is het een principiële keuze: je wilt dit of je wilt dit niet. Zodra er een aantal machines een paar jaar draaien, wordt het financiële plaatje van optisch sorteren vanzelf helderder.”